Ngăn Ngừa Rò Rỉ Hơi Nước

Vị Trí Thường Xảy Ra Rò Rỉ Hơi

Trong các nhà máy được thiết kế để tiêu thụ năng lượng tối ưu, hiếm khi xảy ra rò rỉ hơi từ đường ống hoặc van. Tuy nhiên, ngay cả ở những nhà máy này, sau một vài năm hoạt động, hơi nước sẽ bắt đầu rò rỉ do lão hóa của gioăng, khớp nối và các bộ phận khác nếu không được kiểm tra và bảo dưỡng thường xuyên. Nếu không bảo trì đúng cách, số lượng điểm rò rỉ và lượng hơi thoát ra sẽ ngày càng tăng.

Các vị trí thường xảy ra rò rỉ hơi bao gồm:

• Khớp nối đường ống
• Van
• Bẫy hơi (steam traps)

Rò rỉ từ van và bẫy hơi có thể chia thành:

• Rò rỉ bên ngoài: Thường xảy ra ở phần gioăng (gland packing).
• Rò rỉ bên trong: Hơi thoát qua ghế van và đi ra đầu ra.

---

Ngăn Ngừa Rò Rỉ Từ Khớp Nối Đường Ống

Nguyên nhân chính gây rò rỉ hơi từ các khớp nối ren hoặc mặt bích của đường ống/van bao gồm:

1. Ứng suất do giãn nở hoặc co lại của đường ống dưới tác động nhiệt của hơi nước.
2. Các chi tiết ren bị lỏng do ứng suất nhiệt.
3. Gioăng bị hỏng.

Khi đường ống co lại do nhiệt độ hơi giảm, bu-lông và đai ốc có thể bị lỏng, tạo khe hở giữa hai đoạn ống và gây rò rỉ hơi.

Nếu phát hiện rò rỉ, nhân viên nhà máy không nên chỉ siết chặt ốc hoặc thay gioăng mà cần:

• Tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ.
• Xem xét điều chỉnh số lượng và vị trí giá đỡ đường ống cố định hoặc lắp thêm khớp giãn nở.
  Nếu không thực hiện các biện pháp này, rò rỉ có thể tái diễn sau này.

Hiện nay, nhiều nhà máy sử dụng ống thép không gỉ (inox), nhưng loại ống này giãn nở nhiều hơn ống thép carbon dưới tác động nhiệt. Do đó, cần lắp đặt các khớp nối nhiều hơn so với ống thép carbon.

---

Ngăn Ngừa Rò Rỉ Từ Van

Rò rỉ bên ngoài

Hầu hết rò rỉ bên ngoài từ van xuất phát từ gioăng trục (gland packing). Có thể tạm thời khắc phục bằng cách siết chặt van, nhưng ở những van thường xuyên đóng/mở, rò rỉ sẽ nhanh chóng tái phát.

Giải pháp: Sử dụng van kiểu bellow seal (van trục xếp) để ngăn rò rỉ hiệu quả nhờ cấu tạo kín hơi.

Rò rỉ bên trong

Xảy ra khi hơi thoát qua ghế van dù van đang ở trạng thái “đóng”. Rò rỉ này khó phát hiện bằng mắt thường, cần sử dụng dụng cụ như ống nghe chuyên dụng hoặc thiết bị đo rung siêu âm.

Cách ngăn ngừa:

• Sử dụng van chuyên dụng (điều chỉnh hoặc đóng) thay vì van đa chức năng.
• Lắp bộ tách nước ngưng để cung cấp hơi khô, tránh hỏng ghế van.

---

Ngăn Ngừa Rò Rỉ Từ Bẫy Hơi

Khác với van và khớp nối, bẫy hơi có thể gây thất thoát ngay cả khi hoạt động bình thường.

Thất thoát trong vận hành thông thường

Lượng hơi rò rỉ phụ thuộc vào loại bẫy hơi. Ví dụ:

• Bẫy kiểu đĩa (disc trap) có thể thất thoát gấp 10 lần so với bẫy phao tự do khi mới.

Rò rỉ do bẫy hư hỏng

Theo đánh giá của KS Nhiệt, trung bình 5-10% bẫy hơi trong nhà máy bị rò rỉ trước khi kiểm tra. Việc thay thế bằng bẫy tiết kiệm năng lượng giúp giảm chi phí đáng kể.